1. Home
2. Boek reviews
3. Teaming | De nieuwe realiteit van samenwerken

Teaming | De nieuwe realiteit van samenwerken

01/12/2022 - 14:11

De nieuwe realiteit van samenwerken

Auteurs: Hans van der Loo en Patrick Davidson

Bijna 25 jaar heb ik ervaring met het leiden en begeleiden van teams vanuit verschillende rollen. Ik ontwikkelde een eigen aanpak, gebaseerd op innoverende benaderingen om het potentieel aan wijsheid in teams volop te laten benutten, zodat ze bijzondere resultaten neerzetten, innoveren en bijdragen aan duurzaam succesvolle organisaties.

Via een social media kanaal kwam ik het nieuwe boek van Hans van der Loo* en Patrick Davidson op het spoor over teaming en samenwerking. Ik bestelde het dan ook meteen.

85% van onze tijd besteden we aan samenwerking

Dit cijfer citeert Amy Edmondson (Harvard Business School) in het voorwoord van het boek.

Teams zijn niet langer de stabiele entiteiten maar worden vloeiender en poreuzer. De tijd, dat het merendeel van de teams 7 jaar en meer in ongeveer dezelfde samenstelling eenzelfde opdracht vervulde, is voorbij.

De samenstelling van teams verandert vaker, de opdracht evolueert sneller, veel teams hebben al bij hun ontstaan een tijdelijk karakter. Zij worden door de auteurs pop-up-teams genoemd. Komt er ook nog bij dat werken op afstand voor meer teams het geval is, al dan niet in een brede geografische spreiding.

De meeste mensen maken deel uit van meerdere teams tegelijk. Dit betekent dan ook dat in vele situaties het uitgangspunt van stabiele teams en de daarmee samenhangende modellen achterhaald zijn.

Net zo lastig als belangrijk

Voor wie zich afvraagt of investeren in performant teamwerk zinvol is, hebben van der Loo en Davidson nog een aantal sprekende cijfers samengebracht in hun inleiding:

• Hoewel we 85% van onze tijd besteden aan samenwerking, zou het werken in teams gemiddeld leiden tot een rendementsverlies van 25%. Dit cijfer neemt nog toe als teams groter worden.
• 80% van de teams voldoen niet aan de verwachtingen omwille van langs elkaar heen werken, gedoe en sociaal luieren.
• 3 tot 5% van de teamleden verricht zo’n 20 tot 35% van het werk.
• Een professional werkt gemiddeld in 8 teams tegelijk.
• De meeste teams (66%) lukt het niet om slimmere ideeën te vinden en wijzere besluiten te nemen dan het beste teamlid alleen zou kunnen doen.

Handig is dat voor elk van die cijfers verwezen wordt naar pagina’s in het boek, waarin ze verklaard of toegelicht worden. Voor wie meer wil weten of wat sceptisch kijkt, is het waardevol dat er naast een literatuurlijst ook concrete verwijzingen zijn bronnen en onderzoek.

Teams en Teaming: what's in a name?

De term Teaming zou in een gesprek tussen Edgar Schein en Amy Edmondson ontstaan zijn. In haar onderzoek naar teams in de gezondheidszorg merkte ze dat mensen vaak in meerdere teams tegelijk werken. Edgar Schein adviseerde haar niet langer te denken aan de structuur “Team” maar aan het proces van teamvorming, het proces dat nodig is om teamwerk te laten werken.

De auteurs van der Loo en Davidson stellen dat teaming een proces is waarbij groepen onbekenden al doende tot een hecht samenwerkende teams worden gesmeed. "Teaming gaat", volgens hen "over leren, presteren en innoveren. Maar ook over floreren. Teaming zorgt ervoor dat mensen het naar hun zin hebben in teams, hoe tijdelijk en veranderlijk ze ook zijn. Dat ze positieve energie krijgen van de geleverde prestaties. En dat ze gelukkig zijn omdat de gezamenlijke aanpak ertoe lijdt dat belangrijke vraagstukken worden opgelost en het verschil wordt gemaakt.”

De samenwerkingsparadox

Er wordt heel verschillend over teams gedacht. Er zouden op vandaag 4 keer meer negatieve associaties gemaakt worden met het woord “team” dan positieve. Tegelijk zijn de uitdagingen, waarvoor organisaties staan (en ook breder: de maatschappelijke uitdagingen van deze tijd) vaak zo complex dat slimme individuen, die niet kunnen oplossen. Samenwerken is noodzakelijk.

Mensen hebben twee basisbehoeften en beiden hebben een impact op het succes of falen van teams: enerzijds willen ze ergens toe behoren en anderzijds willen ze zich ook onderscheiden door hun eigen bijdrage.

Om effectief te kunnen samenwerken, moeten we onze instincten overwinnen. Jitske Kramer en Danielle Braun spreken in dat kader (boek Building Tribes) over “Guilty pleasures”, of onze heimelijke tribale genoegens. Delen van ons hunkeren (al dan niet bewust) naar: een leider, die ons de weg wijst en ons beschermt, persoonlijke erkenning of ego-voeding, pikorde, de afwisseling van gedoe, roddel en opstootjes… Het hoeft geen betoog dat deze heimelijke genoegens ons niet helpen bij het slim samenwerken.

Structuur met speelse lay-out

De hoofdstukken gaan over het belang van teams, basisprincipes voor succesvolle teams, pop-up teams, slagvaardig samenspel binnen teams, contextuele intelligentie en fluïde leiderschap.

In elk hoofdstuk vinden we volgende elementen terug:

• Oranje kaders met extra voorbeelden, toelichting van een fenomeen of onderzoek of een checklist
• De essentie, samengevat in hoofdpunten
• Reflectievragen voor jezelf, je team en je organisatie – over de “as is” en de “to be”
• Een praktijkles of case uit uiteenlopende contexten zoals het Amerikaans leger, het ontwikkelen van een nieuw vaccin, de pitstop van Formule 1, Haier, een Chinees productieconglomeraat met 80 000 medewerkers

De herkenbare lay-out zorgt er voor dat de snelle lezers of herlezers vlot vinden wat ze zoeken en de essentie kunnen vatten.

Het tweede deel van het boek is een toolkit met 42 werkvormen.

Werkvormen

Werkvormen zijn activiteiten, die een team kunnen helpen om bijvoorbeeld focus te houden, al doende te leren, diversiteit te benutten…

De 42 werkvormen zijn ingedeeld naar doel. Dit is uiteraard waardevol als hulp om de best passende interventie te kiezen bij de situatie of doelstelling.

Er zijn werkvormen om elkaar beter te leren kennen, om te aligneren, teamspirit te versterken, om structuur te brengen, oplossingsgericht te werken, om samen de context beter te begrijpen, …

De auteurs lieten zich inspireren door werkvormen uit de positieve psychologie w.o. appreciative inquiry, het systemisch kijken naar teamwerk zoals deep democracy, agile & scrum, design thinking, sportcoaching, …

Ook voor wie de meeste werkvormen al zou kennen of gebruiken, blijft het een mooie verzameling en overzicht. Met vijf praktijktips onder het kopje “Faciliteren kan iedereen” wordt de lezer aangemoedigd om met zijn/haar team aan de slag te gaan.

Relevantie

Het boek breekt een lans voor het belang van teams voor organisaties. Ze kunnen een motor zijn voor verandering via het samenspel tussen individuen en teams en tussen teams onderling.

Teams zijn belangrijk om complexe uitdagingen het hoofd te bieden, zowel binnen organisaties als in de samenleving. Teams zijn niet vanzelfsprekend succesvol. Vaak zijn er symptomen van stagnerende of ontspoorde teams en wordt daar niets mee gedaan, stellen de auteurs.

Dit strookt ook met mijn ervaring. Niet elke groep, die een team wordt genoemd is dat in de feiten, noch tijdelijk noch op langere termijn. Hierdoor gaat veel potentieel verloren.

De auteurs laten zien hoe Teaming met de bijhorende kennis en vaardigheden groepen performant kunnen maken. In dat kader spreek ik zelf over de meerwaarde van CollabQ©, een verzameling van kennis en vaardigheden:

• Kennis over hoe relaties en samenwerkingen functioneren, wat “normaal” is en de kenmerken van individuen overstijgt.
• Vaardigheden om met de uitdagingen van samenwerken en alles wat “normaal” gedoe is in groepen proactief, bewust en intentioneel om te gaan.

Dit boek geeft veel voorbeelden hoe Teaming ook werkt bij minder langdurige samenwerkingen of groepen met vaak wisselende samenstelling of met groepen, die in heel veranderlijke omstandigheden opereren. Project teams en pop-up teams helpen immers ook organisaties om wendbaarder te zijn.

Faciliteren kan iedereen, stellen van der Loo en Davidson. Dit klopt… ten dele.

Met de tips en degelijk toegelichte werkvormen kan je al veel. Wat de auteurs niet aanstippen zijn de valkuilen van een (beginnende) facilitator. Ook als facilitator kan je bewuste en onbewuste guilty pleasures hebben, die het succes voor het team in de weg staan. Je kan ook geconfronteerd worden met onverwachte sterke reacties uit de onderstroom van een groep. Dan heb je aan de inhoud van het deel over werkvormen en faciliteren niet voldoende. Maar uiteraard kan één boek niet aan alle facetten van teambegeleiding aandacht geven.

De auteurs vinden een mooie balans tussen enerzijds gefundeerd delen van inzichten m.b.t. teams en aangeven wat er niet werkt én anderzijds het aanreiken van een concept, voorbeelden en werkvormen om teams succesvol te maken. Ik vind het boek een aanrader voor wie meer wil begrijpen van de nieuwe realiteit van samenwerken en/of ermee aan de slag wil gaan.

* Ik besprak eerder ook het andere boek van Hans van der Loo, "Psychologische veiligheid - zo vorm je vrijmoedige teams".

Heeft u zin om met mij in gesprek te gaan over leadership en efficiënte teamwerking?
Neem vrijblijvend contact op.