1. Home
2. Boek reviews
3. Detoxing Organisations | Voedende energie voor de werkvloer

Detoxing Organisations | Voedende energie voor de werkvloer

09/02/2021 - 15:25

Auteur: Marjan Decat

Decat start haar boek met het kaderen van het begrip “energie” en het besef dat onze energie of persoonlijke batterij niet onuitputtelijk is. Vervolgens maakt ze het onderscheid tussen voedende en toxische energie, waarbij voedende energie bijdraagt tot ons welbevinden, motivatie en ontwikkeling van ons persoonlijk potentieel en toxische energie destructief is voor deze elementen.

Ze wijst ook op de verschillende aspecten van welbevinden: het fysieke aspect, het mentale aspect en het relationele aspect. In organisaties kan men meer of minder belang hechten aan welbevinden van medewerkers. En als er belang wordt aan gehecht, kunnen de aspecten waarop men inzet verschillend zijn. Een aantal vragen nodigen de lezer uit om na te denken over zijn/haar organisatie.

De energie die door een organisatie stroomt, heeft impact op ziekteverzuim, verloop, personeels- en klantentevredenheid en daarmee ook op het bedrijfspotentieel, stelt de auteur.

Interessant is haar zoektocht naar de “schuilplaatsen” van toxische energie.

Zij structureert die als volgt:

Schuilplaats 1: de organisationele set-up

Dit gaat om “het kader” waarbinnen gewerkt wordt: wat is de bestaansreden van de organisatie en hoe wordt die verwoord, zijn er waarden en hoe “leven” die , hoe is de organisatie gestructureerd, welke processen en procedures zijn er, … Elk van die organisationele onderdelen kunnen (on-)bewust toxische energie opwekken.

Schuilplaats 2: de interrelationele set-up

De manier waarop mensen met elkaar omgaan en als individu of team “in beweging worden gebracht”, vertelt veel over de mindset van organisaties. Een geheel van geschreven en ongeschreven regels over do’s en don’ts als partner, (project-)leider of teamlid definieert de auteur als een tweede plek waaruit toxische energie kan ontstaan.

Schuilplaats 3: de individuele set-up

Wie niet trouw is aan eigen waarden en passies en/of wie niet positief naar zichzelf kijkt, brengt toxische energie bij zichzelf teweeg. Helaas zorgt dit ook voor minder weerbaarheid tegen toxische energie vanuit de andere twee set-ups.

Stress zorgt ervoor dat mensen onbewust in een soort overlevingsmodus terecht komen, wat opnieuw toxische energie aanzwengelt in interacties en er dus een uitwisseling of versterking tussen de verschillende set-ups plaats vindt.

Cases

In het boek illustreren voorbeelden of cases (in blauwe kaders) elk element van de schuilplaatsen. Iedere lezer herkent veel van deze verhalen: ofwel zelf meegemaakt, ofwel zien gebeuren, ofwel gehoord van vrienden die iets dergelijks ervaarden.

Hoe initiatieven worden gekelderd, hoe collega’s elkaar naar beneden halen, hoe wantrouwen betrokkenheid fnuikt…

Maar ook positieve verhalen over een CEO die feedback zoekt, een projectleider die bewust meetings organiseert waar hij met veel kritische vragen bestookt wordt met als doel zijn project te verrijken en bij te sturen, …

Menig lezer zal hier ook de invloed herkennen van het werk van F. Laloux, waar de auteur ook naar verwijst. In mijn ogen worden er ook een aantal open deuren ingetrapt zoals het uitvoerig beschrijven van de impact van evaluaties, gebaseerd op een Gauss-curve.

Stress

Decat onderstreept terecht de relatie tussen stress en toxische mindset.

Stress stimuleert wedijver en conflictmodus en heeft dus een negatieve impact op de relaties in een organisatie. Regelmatig onderscheidt de auteur het verschil tussen impact van toxische elementen op korte termijn zoals veel actie, gedrevenheid tot goede cijfers en de impact van toxische elementen op lange termijn zoals minder creativiteit, minder innovatie, informatie die niet gedeeld wordt en dus niet meegenomen in besluitvorming, betrokken medewerkers die er onderdoor gaan, …

Detox je organisatie: tips en tricks

Deel 2 van het boek heeft als titel: Detox je organisatie: tips en tricks. Heel terecht staat de auteur stil bij mandaat en wat een persoon die dit wil in gang zetten, mag verwachten.

Zoals: “Mogelijk zal er veel blindheid zijn … want je raakt aan hun macht, hun jarenlange manier van doen, en stelt hierbij hun jarenlange succes en werking ter discussie.”

Ook in dit tweede deel is een heldere structuur. Voor elk element wordt een indicatie gegeven naar snelheid, of CEO-mandaat vereist is en in welke mate bottom-up participatie mogelijk is.

De auteur geeft aan veel ervaring te hebben in het begeleiden van verandertrajecten. Hier mis ik de cases die zo overvloedig aanwezig waren in de eerste 100 bladzijden. Ik kan me voorstellen dat ze vanuit haar ervaring haar voorgestelde aanpak om de detoxen ook kan illustreren met geslaagde en misschien ook minder geslaagde (interessante lessons learned) initiatieven. Net zoals de cases in het eerste deel had ze die anoniem kunnen maken om de deontologie te respecteren.

Eén van Decats adviezen is: “Benut de kracht van het voorbeeld”. Dit is een hele pertinente. Dit doet me denken aan wat Arend Ardon goed beschrijft in zijn boek: “Doorbreek de cirkel! Hoe managers onbewust verandering blokkeren”. Ook al zijn intenties vaak goed, we vallen heel makkelijk terug in onze oude vertrouwde patronen en zijn niet altijd bewust van de kracht van onbewuste overtuigingen die ons iets anders laten doen dan datgene wat helpt om te veranderen.

Waar start de detox?

Werken aan de individuele set-up vindt de auteur de krachtigste en ze raadt dan ook aan om daar te starten en vandaaruit de hogerliggende “schuilplaatsen” te benaderen. Dat kan dan wel als resultaat hebben dat als de organisatie niet snel genoeg uit haar toxisch patroon raakt, de medewerker(s) de organisatie verlaten.

Dit vindt de auteur niet zo erg: “Het heeft in elk geval iemand geholpen om meer voedende energie te ervaren en toxische te bannen.” Maatschappelijk klopt dit natuurlijk, al kan ik me voorstellen dat als de ambitie is om een organisatie te detoxen, dit niet het meest gewenste resultaat is (toch niet als dit het enige resultaat is).

Persoonlijke conclusie

Detoxing Organisations vind ik een waardevol boek. Het brengt structuur in een veelheid van cases en faits divers die vele lezers zullen herkennen maar wellicht niet altijd zien als symptomen van iets “groters” wat niet duurzaam is: niet voor individuen, niet voor de organisatie en uiteindelijk ook niet voor de maatschappij.

In mijn werk als organisatie coach zie ik vaak hoe verlammend toxische energie is voor welbevinden, creativiteit en vernieuwing. Wanneer ik met individuen spreek, valt vaak op hoeveel mensen goede bedoelingen hebben en het anders zouden willen. Alleen slagen ze er niet altijd in om dat ook samen te realiseren. Dan kunnen een gemeenschappelijk woordenschat, een gedeeld inspirerend boek en/of een ervaren organisatie coach krachtige hulpbronnen zijn.

Mijn ervaring als organisatie coach ligt vooral in de interrelationele set-up: het detoxen van leiderschap, samenwerken en teamwerking. Als bij de interventies de top van de organisatie wordt meegenomen, is een voorwaarde voldaan voor impact op de drie set-ups

Benieuwd? Geïnteresseerd om eens te sparren over uw team(s) en leiderschapsontwikkeling van uzelf of uw organisatie?
Neem vrijblijvend contact op.